Από όταν βγήκε η συγγνώμη χάθηκε το φιλότιμο


Η λέξη «συγγνώμη» είναι μία λέξη που χρησιμοποιούμε καθημερινά για σημαντικούς ή ασήμαντους λόγους. Αυτό όμως που δικαιολογεί το παραπάνω απόφθεγμα είναι οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να ζητήσει κάποιος συγνώμη.



Είναι λάθος, κατά τη γνώμη μου, να ζητάμε συγγνώμη όταν θέλουμε απλά να ξεφύγουμε. Υποτίθεται πως έχουμε μετανιώσει γι’ αυτό που κάναμε, αλλά ίσως συμβαίνει το αντίθετο: στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να παραδεχτούμε το λάθος μας. Αν την ξεστομίζουμε εύκολα, ίσως επιχειρούμε πρωτίστως να ανακτήσουμε άμεσα την αυτοεκτίμησή μας και να απαλλαγούμε από τις πιθανές ενοχές. Και δεν είναι τυχαίο που μπορεί συχνά αυτή δεν γίνεται δεκτή. Μπείτε για λίγο στη θέση του άλλου: τα αφτιά μας βουίζουν καθημερινά από «συγγνώμες»: «συγγνώμη που καθυστέρησα», «συγγνώμη που πρόδωσα την εμπιστοσύνη σου», «συγγνώμη που σε πρόσβαλα». Τις συναντάμε σε κάθε επίπεδο σχέσεων, αλλά είναι καταδικασμένες στην αποτυχία. Αποκωδικοποιούνται κάπως έτσι από τον παραλήπτη τους: «δεν ενδιαφέρομαι για ό,τι αισθάνεσαι, θέλω μόνο να ξεχάσεις γρήγορα ό,τι έκανα».



Επίσης, δεν είναι θεμιτό να ζητάμε συγγνώμη όταν δεν έχουμε πραγματικά μετανιώσει. Μερικές φορές θέλουμε να είμαστε κυρίως «ευγενικοί» και να δεχόμαστε τη δυσαρέσκεια των άλλων για την συμπεριφορά μας. Στην πραγματικότητα όμως, καθώς δεν πιστεύουμε ότι έχουν δίκιο, η συγγνώμη ακούγεται και είναι πολύ τυπική. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα: θέτει την ειλικρίνειά μας υπό αμφισβήτηση και ο παραλήπτης είναι βέβαιος ότι σύντομα θα επαναλάβουμε το ίδιο λάθος.



Ένας ακόμη λανθασμένος λόγος να ζητήσουμε συγγνώμη από κάποιον είναι επειδή μας την απαιτούν. Λόγω εγωισμού, μπορεί κάποιος να καταφύγει σε συναισθηματικούς εκβιασμούς, προκειμένου να μας εξαναγκάσει να ζητήσουμε συγγνώμη. Δεν θα πρέπει να υποχωρήσουμε γιατί μακροπρόθεσμα δεν θα μας κάνει καλό. Η σχέση θα έχει διαταραχτεί από μια «συγγνώμη» που προφέραμε χωρίς να την πιστεύουμε πραγματικά, και θα είναι πολύ δύσκολο να την αποκαταστήσουμε. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που απαιτεί τη συγγνώμη; Πρόκειται για ανθρώπους πολύ αυστηρούς με τον εαυτό τους και τους άλλους, ώστε με την παραμικρή αφορμή να «δικάζουν», ψάχνοντας συγγνώμες και τιμωρίες.



Έτσι, δεν έχει νόημα να ζητήσουμε συγγνώμη για κάτι, αν οι πράξεις μας που ακολουθούν δείχνουν ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει το λάθος μας. Αυτό την ακυρώνει, κάνοντάς την να μοιάζει μέχρι και… κοροϊδία. Ζητώντας συγγνώμη, υποτίθεται ότι είμαστε συνεπείς τόσο στα λόγια όσο και στις πράξεις μας.