Από όταν βγήκε η συγγνώμη χάθηκε το φιλότιμο


Η λέξη «συγγνώμη» είναι μία λέξη που χρησιμοποιούμε καθημερινά για σημαντικούς ή ασήμαντους λόγους. Αυτό όμως που δικαιολογεί το παραπάνω απόφθεγμα είναι οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να ζητήσει κάποιος συγνώμη.



Είναι λάθος, κατά τη γνώμη μου, να ζητάμε συγγνώμη όταν θέλουμε απλά να ξεφύγουμε. Υποτίθεται πως έχουμε μετανιώσει γι’ αυτό που κάναμε, αλλά ίσως συμβαίνει το αντίθετο: στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να παραδεχτούμε το λάθος μας. Αν την ξεστομίζουμε εύκολα, ίσως επιχειρούμε πρωτίστως να ανακτήσουμε άμεσα την αυτοεκτίμησή μας και να απαλλαγούμε από τις πιθανές ενοχές. Και δεν είναι τυχαίο που μπορεί συχνά αυτή δεν γίνεται δεκτή. Μπείτε για λίγο στη θέση του άλλου: τα αφτιά μας βουίζουν καθημερινά από «συγγνώμες»: «συγγνώμη που καθυστέρησα», «συγγνώμη που πρόδωσα την εμπιστοσύνη σου», «συγγνώμη που σε πρόσβαλα». Τις συναντάμε σε κάθε επίπεδο σχέσεων, αλλά είναι καταδικασμένες στην αποτυχία. Αποκωδικοποιούνται κάπως έτσι από τον παραλήπτη τους: «δεν ενδιαφέρομαι για ό,τι αισθάνεσαι, θέλω μόνο να ξεχάσεις γρήγορα ό,τι έκανα».



Επίσης, δεν είναι θεμιτό να ζητάμε συγγνώμη όταν δεν έχουμε πραγματικά μετανιώσει. Μερικές φορές θέλουμε να είμαστε κυρίως «ευγενικοί» και να δεχόμαστε τη δυσαρέσκεια των άλλων για την συμπεριφορά μας. Στην πραγματικότητα όμως, καθώς δεν πιστεύουμε ότι έχουν δίκιο, η συγγνώμη ακούγεται και είναι πολύ τυπική. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα: θέτει την ειλικρίνειά μας υπό αμφισβήτηση και ο παραλήπτης είναι βέβαιος ότι σύντομα θα επαναλάβουμε το ίδιο λάθος.



Ένας ακόμη λανθασμένος λόγος να ζητήσουμε συγγνώμη από κάποιον είναι επειδή μας την απαιτούν. Λόγω εγωισμού, μπορεί κάποιος να καταφύγει σε συναισθηματικούς εκβιασμούς, προκειμένου να μας εξαναγκάσει να ζητήσουμε συγγνώμη. Δεν θα πρέπει να υποχωρήσουμε γιατί μακροπρόθεσμα δεν θα μας κάνει καλό. Η σχέση θα έχει διαταραχτεί από μια «συγγνώμη» που προφέραμε χωρίς να την πιστεύουμε πραγματικά, και θα είναι πολύ δύσκολο να την αποκαταστήσουμε. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που απαιτεί τη συγγνώμη; Πρόκειται για ανθρώπους πολύ αυστηρούς με τον εαυτό τους και τους άλλους, ώστε με την παραμικρή αφορμή να «δικάζουν», ψάχνοντας συγγνώμες και τιμωρίες.



Έτσι, δεν έχει νόημα να ζητήσουμε συγγνώμη για κάτι, αν οι πράξεις μας που ακολουθούν δείχνουν ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει το λάθος μας. Αυτό την ακυρώνει, κάνοντάς την να μοιάζει μέχρι και… κοροϊδία. Ζητώντας συγγνώμη, υποτίθεται ότι είμαστε συνεπείς τόσο στα λόγια όσο και στις πράξεις μας.

Μήπως είστε ολίγον… Πινόκιο;



Οι περισσότεροι έχουμε ταυτίσει το ψέμα με μια ανήθικη πράξη. Όμως, σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζει η καλύτερη λύση, ειδικά αν φέρνει κάποιο κέρδος σ΄αυτόν που το λέει, και συγχρόνως δεν βλάπτει εκείνους που το ακούν. Συχνά μάλιστα θεωρούμε ότι έχει αγαθά κίνητρα. Κατά πόσον, όμως, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Ποιες καταστάσεις δικαιολογούν απέναντι στον εαυτό σας και τους άλλους, κάποιο μικρό ή μεγαλύτερο ψέμα;


Μερικές φορές αναγκαζόμαστε να λέμε ψέματα για πράγματα που μας αφορούν. Αυτό πιστεύω ότι είναι θεμιτό όταν δεν θέλουμε να φανούμε αγενείς. Συχνά, η καλή διάθεση και το χαμόγελο του άλλου είναι πιο δυνατά από μια «ασήμαντη» αλήθεια! Ακόμα, ένα αθώο ψεματάκι μπορεί να πούμε για να προστατέψουμε τα προσωπικά μας δεδομένα. Σίγουρα θα σας έχει συμβεί κάποιος να σας κάνει αδιάκριτες ερωτήσεις. Οπότε, νιώθετε ότι έχετε δικαίωμα να πείτε τη μισή αλήθεια ή ένα… ολόκληρο ψέμα. Επίσης, λέγοντας κάποιο ψέμα για τον εαυτό μας μπορεί θα θέλουμε να τον προστατέψουμε από την αποδοκιμασία. Πιστεύουμε ότι ο άλλος δεν θα εκτιμήσει την αλήθεια ή ότι η γνώμη μας δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Μερικές φορές π.χ., έχουμε την εντύπωση πως η άποψή μας στην ομάδα για ένα ζήτημα της εργασίας πάνω στην οποία δουλεύουμε, είναι καταδικασμένη σε απόρριψη και γι’ αυτό προτιμούμε να πούμε ότι συμφωνούμε με τους υπόλοιπους και να μην εκφράσουμε την δική μας σκέψη.


Από την άλλη, μερικές φορές λέμε ψέματα για να μην πληγώσουμε τους άλλους ή να μην παρεξηγηθούν. Μπορεί να πούμε κάποιο ψέμα προκειμένου να προστατέψουμε κάποιον που αγαπάμε. Η αλήθεια πονάει και δεν αντέχουμε όλοι να προξενήσουμε πόνο στον άλλον λέγοντάς την, επειδή νοιαζόμαστε υπερβολικά για αυτόν. Επίσης, θα έχει τύχει στους περισσότερους από εμάς να πούμε κάποιο ψέμα επειδή δεν θέλουμε να «δώσουμε» κάποιον. Πολλές φορές γνωρίζουμε μια αλήθεια που αφορά τη ζωή κάποιου άλλου, και δικαιολογημένα θεωρούμε ότι δεν είναι δική μας υπόθεση.


Η άλλη όψη του νομίσματος είναι ότι πίσω από κάθε ψέμα, κρύβεται μία αλήθεια που δεν μπορούμε να χειριστούμε. Πριν αρχίσετε να ασχολείστε με το ψέμα που σας είπαν ή που αναγκαστήκατε να πείτε, αναρωτηθείτε: σε ποια αλήθεια δυσκολευτήκατε να δώσετε χώρο και χρόνο μέσα σας, αλλά και στη σχέση που την αφορούσε; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα απαιτεί υψηλό δείκτη αυτογνωσίας. Ένα ψέμα μπορεί να οφείλεται σε δυσαρέσκεια, ανείπωτο θυμό, μια επιθυμία ή τη ματαίωσή της, καθώς και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Κάποιοι δυσκολευόμαστε να πούμε την αλήθεια επειδή δεν είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας ή δεν έχουμε καλή σχέση μαζί του. Γι’ αυτό ίσως η αλήθεια που μας απελευθερώνει είναι συνήθως εκείνη που δεν θέλουμε να ακούμε.

Όλα θα πάνε καλύτερα όταν αδυνατίσω…

Σκεφτείτε ένα κουτί αναψυκτικού. Ό,τι κι αν κάνετε για να αλλάξετε τη συσκευασία του, να βάλετε άλλη ετικέτα ή να χρωματίσετε το κουτί, το περιεχόμενό του δεν αλλάζει. Θα ξέρετε πάντα πως αυτό που περιέχει είναι αναψυκτικό. Ούτε χυμό, ούτε νερό. Απλά αναψυκτικό.

Κι όμως πολλές από εμάς είμαστε πεπεισμένες πως αν αλλάξει το σώμα μας, θα αλλάξει και η ζωή μας. Για οτιδήποτε δυσάρεστο μας συμβαίνει υπεύθυνο είναι το βάρος μας. Θεωρούμε πως, αν αυτό εξαφανιστεί, θα εξαφανιστούν μαζί και όλες οι πίκρες, τα τραύματα και η απόρριψη που βιώσαμε στο παρελθόν. Πιστεύουμε πως αν καταφέρουμε να αλλάξουμε την εξωτερική μας εμφάνιση και να κατέβουμε δύο νούμερα στη φούστα μας θα βελτιωθεί και η ψυχική μας διάθεση. Θα γίνουμε χαρούμενες, αισιόδοξες, ελκυστικές και ποθητές στους άλλους. Και σας το λέει αυτό ένας άνθρωπος που αυτά τα έχει νιώσει και τα ζει καθημερινά προσπαθώντας να περάσουν απαρατήρητα. Αυτό όμως που ξεχνάμε όλοι μας είναι ότι η πραγματική αλλαγή ξεκινά από μέσα μας.

Πάρτε για παράδειγμα μια γυναίκα από τη Σαμόα. Οι γυναίκες που ζουν σ΄αυτό το νησί του Ειρηνικού θεωρούνται γοητευτικές μόνο αν ζυγίζουν περισσότερο από 100 κιλά! Το μέγεθος, λοιπόν, είναι πολύ σχετικό: οι κάτοικοι της Σαμόα συνδέουν το πάχος με την ευτυχία και την αδύνατη σιλουέτα με την δυστυχία. Η αλήθεια είναι πως, παρόλο που τα πρότυπα ομορφιάς διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό, όπου κι αν ζούμε, όσο κι αν ζυγίζουμε, υπάρχουν μερικά πράγματα που μένουν σταθερά. Εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να μάθουμε να χαιρόμαστε τις αδυναμίες μας, να αγαπάμε τον εαυτό μας όπως πραγματικά είναι και θα βρούμε σίγουρα τον τρόπο να αδυνατίσουμε χωρίς να νιώσουμε στέρηση. Αρκεί να ξεκινήσουμε εκ των έσω.

Η κατάκτηση της κορυφής κάθε βουνού είναι στην πραγματικότητα μόνο η μισή διαδρομή. Βρίσκεσαι εκεί τόση ώρα όση είναι αρκετή για να θαυμάσεις το τοπίο και να το απαθανατίσεις με μερικές φωτογραφίες. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με το βάρος. Προσπαθούμε να φανταστούμε πώς θα είναι όταν επιτύχουμε τον πολυπόθητο στόχο. Ονειρευόμαστε πώς θα είναι τα πράγματα όταν θα είμαστε αδύνατες και αγωνιζόμαστε για να το πετύχουμε. Η ζωή μας μπαίνει σε «αναμονή», αναβάλλουμε τα άλλα όνειρά μας βέβαιες ότι, όταν θα πετύχουμε τον πρωταρχικό σκοπό, θα αποδειχτεί περίτρανα πως ο αγώνας άξιζε. Και κάποια στιγμή, επιτέλους, φτάνουμε στο σημείο που θέλαμε. Αλλά η νέα μας εξωτερική εμφάνιση είναι όπως και η κορυφή του κόσμου: απλά ένα ακόμα «σημείο» και τίποτα περισσότερο. Το να αδυνατίσουμε είναι μόνο η μισή διαδρομή. Η άλλη μισή έχει να κάνει με το πόσο δυνατές είμαστε μέσα μας.

Αυτό που συνήθως δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε είναι ότι η σχέση μας με το φαγητό και το σωματικό βάρος δεν είναι ένα στάσιμο σημείο. Είναι μια συνεχής διαδικασία, κάτι που θα μας απασχολεί καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Ακόμα κι αν αδυνατίσουμε 5,10 ή 20 φορές και επανακτήσουμε το βάρος μας, εξακολουθούμε να πιστεύουμε πως την επόμενη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Πως θα καταφέρουμε να μην ξαναπάρουμε κιλά. Και πως κάπου εκεί θα σταματήσει και ο αγώνας μας κατά της ζυγαριάς. Το κυριότερο: πως το όνειρό μας να είμαστε αδύνατες θα εκπληρώσει επιτέλους τις μεγαλύτερες προσδοκίες μας: την παντοτινή ευτυχία, τη χαρά, την αυτοεκτίμηση και φυσικά την αποδοχή και την αγάπη από τους γύρω μας.